01. आदिपर्व (230)

1 [व] समावृत्त वरतं तं तु विसृष्टं गुरुणा तदा
परस्थितं तरिदशावासं देव यान्य अब्रवीद इदम

1 [व] कृतविद्ये कचे पराप्ते हृष्टरूपा दिवौकसः
कचाद अधीत्य तां विद्यां कृतार्था भरतर्षभ

1 [षु] यः परेषां नरॊ नित्यम अतिवादांस तितिक्षति
देव यानि विजानीहि तेन सर्वम इदं जितम

1 [व] ततः काव्यॊ भृगुश्रेष्ठः समन्युर उपगम्य ह
वृषपर्वाणम आसीनम इत्य उवाचाविचारयन

1 [व] अथ दीर्घस्य कालस्य देव यानी नृपॊत्तम
वनं तद एव निर्याता करीडार्थं वरवर्णिनी

1 [व] ययातिः सवपुरं पराप्य महेन्द्र पुरसंनिभम
परविश्यान्तःपुरं तत्र देव यानीं नयवेशयत

1 [व] शरुत्वा कुमारं जातं तु देव यानी शुचिस्मिता
चिन्तयाम आस दुःखार्ता शर्मिष्ठां परति भारत

1 [व] जरां पराप्य ययातिस तु सवपुरं पराप्य चैव ह
पुत्रं जयेष्ठं वरिष्ठं च यदुम इत्य अब्रवीद वचः

1 [स] स चापि चयवनॊ बरह्मन भार्गवॊ ऽजनयत सुतम
सुकन्यायां महात्मानं परमतिं दीप्ततेजसम

1 [व] पौरवेणाथ वयसा ययातिर नहुषात्मजः
परीतियुक्तॊ नृपश्रेष्ठश चचार विषयान परियान

1 [व] एवं स नाहुषॊ राजा ययातिः पुत्रम ईप्सितम
राज्ये ऽभिषिच्य मुदितॊ वानप्रस्थॊ ऽभवन मुनिः

1 [व] सवर्गतः स तु राजेन्द्रॊ निवसन देव सद्मनि
पूजितस तरिदशैः साध्यैर मरुद्भिर वसुभिस तथा

1 [ईन्द्र] सर्वाणि कर्माणि समाप्य राजन; गृहान परित्यज्य वनं गतॊ ऽसि
तत तवां पृच्छामि नहुषस्य पुत्र; केनासि तुल्यस तपसा ययाते

1 [य] अहं ययातिर नहुषस्य पुत्रः; पूरॊः पिता सर्वभूतावमानात
परभ्रंशितः सुरसिद्धर्षिलॊकात; परिच्युतः परपताम्य अल्पपुण्यः

1 [आ] यदावसॊ नन्दने कामरूपी; संवत्सराणाम अयुतं शतानाम
किं कारणं कार्तयुगप्रधान; हित्वा तत्त्वं वसुधाम अन्वपद्यः

1 [आ] चरन गृहस्थः कथम एति देवान; कथं भिक्षुः कथम आचार्य कर्मा
वानप्रस्थः सत्पथे संनिविष्टॊ; बहून्य अस्मिन संप्रति वेदयन्ति

1 [आ] कतरस तव एतयॊः पूर्वं देवानाम एति सात्म्यताम
उभयॊर धावतॊ राजन सूर्या चन्द्रमसॊर इ

1 [वस] पृच्छामि तवां वसु मना रौशदश्विर; यद्य अस्ति लॊकॊ दिवि मह्यं नरेन्द्र
यद्य अन्तरिक्षे परथितॊ महात्मन; कषेत्रज्ञं तवां तस्य धर्मस्य मन्ये

1 [ज] भगवञ शरॊतुम इच्छामि पूरॊर वंशकरान नृपान
यद वीर्या यादृशाश चैव यावन्तॊ यत पराक्रमाः

1 [सूत] तेषु तत्रॊपविष्टेषु बराह्मणेषु समन्ततः
रुरुश चुक्रॊश गहनं वनं गत्वा सुदुःखितः

1 [ज] शरुतस तवत्तॊ मया विप्र पूर्वेषां संभवॊ महान
उदाराश चापि वंशे ऽसमिन राजानॊ मे परिश्रुताः

1 [व] इक्ष्वाकुवंशप्रभवॊ राजासीत पृथिवीपतिः
महाभिष इति खयातः सत्यवाक सत्यविक्रमः

1 [व] ततः परतीपॊ राजा स सर्वभूतहिते रतः
निषसाद समा बह्वीर गङ्गातीरगतॊ जपन

1 [षम्तनु] आपवॊ नाम कॊ नव एष वसूनां किं च दुष्कृतम
यस्याभिशापात ते सर्वे मानुषीं तनुम आगताः

1 [व] स एवं शंतनुर धीमान देवराजर्षिसत्कृतः
धर्मात्मा सर्वलॊकेषु सत्यवाग इति विश्रुतः

1 [व] ततॊ विवाहे निर्वृत्ते स राजा शंतनुर नृपः
तां कन्यां रूपसंपन्नां सवगृहे संन्यवेशयत

1 [व] हते चित्राङ्गदे भीष्मॊ बाले भरातरि चानघ
पालयाम आस तद राज्यं सत्यवत्या मते सथितः

1 [व] ततः सत्यवती दीना कृपणा पुत्रगृद्धिनी
पुत्रस्य कृत्वा कार्याणि सनुषाभ्यां सह भारत

1 [भस] जामदग्न्येन रामेण पितुर वधम अमृष्यता
करुद्धेन च महाभागे हैहयाधिपतिर हतः
शतानि दश बाहूनां निकृत्तान्य अर्जुनस्य वै

1 [भस] पुनर भरत वंशस्य हेतुं संतानवृद्धये
वक्ष्यामि नियतं मातस तन मे निगदतः शृणु